فتوتراپی نوزاد
فتوتراپی نوزاد و درمان زردی مسئله بسیار مهمی است که خانواده های عزیز و والدین گرامی جهت
سلامتی نوزادشان باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند.
عدم درمان به موقع زردی نوزاد می‌تواند منجر به سندرم عصبی شود که در نتیجه آن بسیاری از این
نوزادان فوت می‌کنند و بقیه آن‌ها در آینده دچار تشنج، شلی یا اسپاسم عضلانی غیرارادی، اختلالات ذهنی، اختلال تکلم و کاهش شنوایی و بینایی می‌شوند.
دکتر اقبالیان متخصص اطفال و فلوشیپ بیماری‌های نوزاد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان
میگوید:
راه‌های درمان زردی نوزادان متفاوت می‌باشد و چنانچه مقدار بیلی روبین خون نوزاد از حد معینی بالاتر برود می‌بایستی درمان‌های مرتبط را در اسرع وقت انجام داد.
علایم زردی در کودک
زردی نوزادی معمولا از صورت نوزاد شروع میشود و با افزایش مقدار سرمی آن نواحی شکم و متعاقب آن پاها
نیز تغییر رنگ می‌یابند. زردی نوزادی ناشی از بیلی روبین غیرمستقیم در پوست معمولا به رنگ زرد روشن یا
نارنجی می‌باشد و زردی نوزاد با بیلی روبین نوع مستقیم معمولا زرد مایل به سبز است.
زردی نوزادان و ژنتیک – فتوتراپی نوزاد و درمان زردی
زردی در نوزاد معمولا در ۶۰ درصد نوزادان رسیده و ۸۰ درصد نوزادان نارس در هفته اول زندگی تولد دیده
میشود. البته احتمال بروز زردی در بعضی از نوزادان بیشتر است و هم‌چنین عوامل ژنتیکی هم در برخی از موارد در بروز زردی نوزادی تاثیرگذار می‌باشد.
راه‌های تشخیص زردی
تشخیص زردی نوزاد در بیشتر موارد بالینی می‌باشد و علامت آن هم زرد شدن رنگ پوست نوزاد
می‌باشد. جهت تشخیص دقیق میزان زردی باید آزمایش خون انجام داد.
عوامل بروز زردی
دو نوع زردی در دوره نوزادی می‌تواند دیده شود:
یکی زردی نوزادی مستقیم و دیگری زردی نوزادی غیرمستقیم. بالا رفتن بیلی روبین غیرمستقیم به عواملی از
قبیل افزایش تولید بیلی روبین در نوزاد، نارسی یا کمبود ژنتیکی فعالیت آنزیم، عفونت‌ها، کم کاری تیرویید،
مصرف برخی از داروها در نوزادی از علت زردی غیرمستقیم‌اند.
هم‌چنین گاهی زردی ناشی از شیر مادر ایجاد میشود. زردی مستقیم به علت بالا رفتن بیلی روبین مستقیم
و کلستاز نوزادی یا به علل عفونی، ژنتیک، متابولیک، انسداد مکانیکی جریان صفرا، اختلال در عملکرد ترشحی
کبد و بیماری های غدد داخلی مثل کم کاری تیرویید ایجاد میشود.
فتوتراپی نوزاد و درمان زردی
از جمله مهم‌ترین روشهای درمان قطعی و کامل زردی نوزاد می‌توان به استفاده از دستگاه زردی اشاره کرد.
قلب دستگاه زردی لامپ ال ای دی قرار گرفته در آن است. استفاده از داروهای مناسب به عنوان مکمل
دستگاه زردی و یا در مواقعی که زردی خیلی شدید باشد (میزان بیلی روبین خون بالاتر از 20 باشد) از تعویض
خون نوزاد تحت نظر پزشک متخصص اطفال اشاره کرد.
انجام هر کدام از موارد ذکر شده به مقدار زردی، زمان شروع زردی در کودکان و میزان افزایش و سرعت افزایش آن بستگی دارد.
احتمال بازگشت زردی بعد از درمان
در برخی موارد که علت ژنتیک و سندرم‌های ژنتیکی است احتمال عود مجدد پس از درمان زردی وجود دارد که
می‌تواند برگشت پذیر یا دایمی باشد.
سوال رایج درباره فوتوتراپی
دستگاه فتوتراپی نوزاد و درمان زردی
مادری ۲۷ ساله هستم که دارای یک نوزاد چهار روزه می‌باشم ولی نوزاد من از روز دوم تولد دچار زردی
شده است و این زردی بیشتر در صورت نوزادم دیده میشود ولی احساس می‌کنم امروز شکم نوزادم هم
کمی زرد شده است این موضوع باعث نگرانی من است لطفا مرا راهنمایی کنید؟
پاسخ:
نوزاد این مادر حتما باید توسط پزشک متخصص معاینه کامل شود و چنان چه پزشک صلاح بداند نسبت به
انجام آزمایش‌های مربوطه اقدام شود و بلافاصله در صورت تایید زردی نوزادی اقدامات درمانی مناسب از
جمله عملیات فوتوتراپی در منزل جهت درمان زردی انجام گیرد.
الزام همکاری والدین
متاسفانه در اکثر موارد والدین به سبب نداشتن اطلاعات کافی، همکاری لازم در انجام آزمایش‌های مربوطه
برای نوزاد خود را جهت تشخیص زردی ندارند و همین امر در تشخیص و درمان مناسب و به موقع تاخیر و مشکلات فراوانی را به بار می‌آورد.
والدین محترم باید بدانند که گرفتن خون از نوزاد هیچگونه عارضه‌ای برای وی ندارد ولی انجام آن در هنگام بروز
زردی برای تشخیص نوع آن و میزان آن و سرعت افزایش آن به طور مرتب ضروری است و عوارض انجام
ندادن آن به مراتب بسیار بیشتر و شدیدتر از گرفتن چند سی سی خون می‌باشد.
عواقب عدم درمان به موقع فتوتراپی نوزاد
عدم درمان به موقع زردی می‌تواند منجر به یک سندرم عصبی ناشی از اثر سمی بیلی روبین روی سلول‌های
مغزی است شود. این سندرم عصبی ناشی از رسوب بیلی روبین غیرمستقیم در سلول‌های مغزی می‌باشد.
لازم به ذکر است بسیاری از این نوزادان فوت می‌کنند و بقیه آن‌ها در آینده دچار تشنج، شلی یا اسپاسم
عضلانی غیرارادی، اختلالات ذهنی، اختلال تکلم و کاهش شنوایی و بینایی می‌شوند. در موارد خفیف
اختلال در عملکرد مغز تا زمان ورود کودک به مدرسه مشخص نیست و پس از آن به صورت مشکلات در
یادگیری خود را نشان می‌دهد. بنابراین اهمیت زردی بچه در تشخیص به موقع و شروع درمان به موقع جهت جلوگیری از عوارض پیامد آن است.
تــوجــه
تعویض خون درمان استاندارد برای کاهش هیپربیلی روبینمی (افزایش بیلی‌روبین خون) و جلوگیری از
کران ایکتروس در جنین است ولی انجام آن به شرایط نوزاد و صلاحدید پزشک بستگی دارد.
فتوتراپی از روشهای درمان زردی است که به وسیله دستگاه انجام میشود. درمان با
دستگاه فتوتراپی به صورت مداوم انجام شود و به ازای هر دو ساعت، یک ساعت برای شیر دادن و رسیدگی به نوزاد در نظر گرفته شود.
بهترین نور لامپ، نور آبی است که در طول موج ۴۶۰ نانومتر تولید میشود و سایر نورها تاثیر چندانی بر
درمان زردی نوزاد ندارد. ضروریست در هنگام استفاده از دستگاه زردی چشم‌ها و اندام تناسلی نوزاد پوشانده شود تا آسیب نبیند.
