فتوتراپی نوزاد و درمان زردی
فتوتراپی نوزاد و درمان زردی مسئله بسیار مهمی است که خانواده های عزیز و والدین گرامی جهت
سلامتی نوزادشان باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند.
پیامدهای عدم رسیدگی به زردی نوزاد و درمان به موقع زردی می‌تواند منجر به یک سندرم عصبی شود که در
نتیجه آن بسیاری از این نوزادان فوت می‌کنند و بقیه آن‌ها در آینده دچار تشنج، شلی یا اسپاسم عضلانی
غیرارادی، اختلالات ذهنی، اختلال تکلم و کاهش شنوایی و بینایی می‌شوند.
دکتر اقبالیان متخصص اطفال و فلوشیپ بیماری‌های نوزاد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان
میگوید:
راه‌های درمان زردی نوزادان متفاوت می‌باشد و چنانچه مقدار بیلی روبین خون نوزاد از حد معینی بالاتر برود
می‌بایستی درمان‌های مرتبط را در اسرع وقت انجام داد.
علایم زردی نوزادی
زردی نوزادی معمولا از صورت نوزاد شروع میشود و با افزایش مقدار سرمی آن نواحی شکم و متعاقب آن پاها
نیز تغییر رنگ می‌یابند. زردی نوزادی ناشی از بیلی روبین غیرمستقیم در پوست معمولا به رنگ زرد روشن یا
نارنجی می‌باشد و زردی نوزادی نوع بیلی روبین مستقیم معمولا به رنگ زرد مایل به سبز یا تیره می‌باشد.
زردی نوزادان و ژنتیک – فتوتراپی نوزاد و درمان زردی
زردی نوزادی معمولا در هفته اول زندگی نوزاد در ۶۰ درصد نوزادان رسیده و در ۸۰ درصد از نوزادان نارس دیده
میشود. البته احتمال بروز زردی در بعضی از نوزادان بیشتر است و هم‌چنین عوامل ژنتیکی هم در برخی از موارد در بروز زردی نوزادی تاثیرگذار می‌باشد.
راه‌های تشخیص زردی نوزادی
تشخیص زردی نوزاد در بیشتر موارد بالینی می‌باشد و علامت آن هم زرد شدن رنگ پوست نوزاد می‌باشد.
جهت تشخیص دقیق میزان زردی باید آزمایش خون انجام داد.
عوامل بروز زردی نوزادی
دو نوع زردی در دوره نوزادی می‌تواند دیده شود:
یکی زردی نوزادی مستقیم و دیگری زردی نوزادی غیرمستقیم. بالا رفتن بیلی روبین غیرمستقیم به علل
افزایش تولید بیلی روبین در نوزاد، نارسی یا کمبود ژنتیکی فعالیت آنزیم، عفونت‌ها، کم کاری تیرویید، مصرف
برخی از داروها در نوزادی از علل زردی غیرمستقیم‌اند.
هم‌چنین گاهی زردی ناشی از شیر مادر ایجاد میشود. زردی مستقیم به علت بالا رفتن بیلی روبین مستقیم
و کلستاز نوزادی یا به علل عفونی، ژنتیک، متابولیک، انسداد مکانیکی جریان صفرا، اختلال در عملکرد ترشحی
کبد و بیماری های غدد داخلی مثل کم کاری تیرویید ایجاد میشود.
فتوتراپی نوزاد و درمان زردی
از جمله مهم‌ترین درمان‌های زردی نوزاد می‌توان به استفاده از دستگاه زردی نوزاد و قرار دادن نوزاد زیر دستگاه
و استفاده از داروهای مناسب به عنوان مکمل دستگاه درمان زردی و یا در مواقعی که زردی خیلی شدید باشد
(میزان بیلی روبین خون بالاتر از 20 باشد) از تعویض خون نوزاد تحت نظر پزشک متخصص اطفال اشاره کرد.
انجام هر کدام از موارد ذکر شده به مقدار زردی، زمان شروع زردی نوزاد و میزان افزایش و سرعت افزایش آن
بستگی دارد.
احتمال بازگشت زردی نوزادی بعد از درمان
در برخی موارد که علت ژنتیک و سندرم‌های ژنتیکی است احتمال عود مجدد پس از درمان زردی وجود دارد که
می‌تواند برگشت پذیر یا دایمی باشد.
سوال رایج درباره فتوتراپی نوزادان
فتوتراپی نوزاد و درمان زردی نوزادان
مادری ۲۷ ساله هستم که دارای یک نوزاد چهار روزه می‌باشم ولی نوزاد من از روز دوم تولد دچار زردی شده
است و این زردی بیشتر در صورت نوزادم دیده میشود ولی احساس می‌کنم امروز شکم نوزادم هم کمی زرد
شده است این موضوع باعث نگرانی من است لطفا مرا راهنمایی کنید؟
پاسخ:
نوزاد این مادر حتما باید توسط پزشک متخصص معاینه کامل شود و چنان چه پزشک صلاح بداند نسبت به
انجام آزمایش‌های مربوطه اقدام شود و بلافاصله در صورت تایید زردی نوزادی اقدامات درمانی مناسب انجام
گیرد.
الزام همکاری والدین نوزاد
متاسفانه در اکثر موارد والدین به سبب نداشتن اطلاعات کافی، همکاری لازم در انجام آزمایش‌های مربوطه
برای نوزاد خود را جهت تشخیص زردی ندارند و همین امر در تشخیص و درمان مناسب و به موقع تاخیر و
مشکلات فراوانی را به بار می‌آورد.
والدین محترم باید بدانند که گرفتن خون از نوزاد هیچگونه عارضه‌ای برای وی ندارد ولی انجام آن در هنگام بروز
زردی برای تشخیص نوع زردی و میزان آن و سرعت افزایش آن به طور مرتب ضروری است و عوارض انجام ندادن
آن به مراتب بسیار بیشتر و شدیدتر از گرفتن چند سی سی خون می‌باشد.
عواقب عدم درمان به موقع فتوتراپی نوزاد و درمان زردی نوزاد
عدم درمان به موقع زردی می‌تواند منجر به یک سندرم عصبی ناشی از اثر سمی بیلی روبین روی سلول‌های
مغزی است شود. این سندرم عصبی ناشی از رسوب بیلی روبین غیرمستقیم در سلول‌های مغزی می‌باشد.
علایم اولیه کرنیکتروس شامل بی‌حالی، خوب شیر نخوردن و گاهی کاهش ریفلاکس‌های نوزادی می‌باشد.
متعاقب این علایم بدحالی، دیسترس تنفسی، برجستگی ملاج، گرفتگی عضلانی، گریه گوش خراش با صدای
زیر، تشنج، اسپاسم، مشت شدن دست‌ها و… می‌باشد.
لازم به ذکر است بسیاری از این نوزادان فوت می‌کنند و بقیه آن‌ها در آینده دچار تشنج، شلی یا اسپاسم
عضلانی غیرارادی، اختلالات ذهنی، اختلال تکلم و کاهش شنوایی و بینایی می‌شوند. در موارد خفیف
اختلال در عملکرد مغز تا زمان ورود کودک به مدرسه مشخص نیست و پس از آن به صورت مشکلات در
یادگیری خود را نشان می‌دهد. بنابراین اهمیت زردی در تشخیص به موقع و شروع درمان به موقع جهت جلوگیری از عوارض پیامد آن است.
تــوجــه
تعویض خون درمان استاندارد برای کاهش هیپربیلی روبینمی (افزایش بیلی‌روبین خون) و جلوگیری از
کران ایکتروس در جنین است ولی انجام آن به شرایط نوزاد و صلاحدید پزشک بستگی دارد.
فتوتراپی که از دیگر روش‌های درمانی است به وسیله دستگاه فتوتراپی انجام میشود. درمان با
دستگاه فتوتراپی به صورت مداوم انجام شود و به ازای هر دو ساعت، یک ساعت برای شیر دادن و
رسیدگی به نوزاد در نظر گرفته شود.
بهترین نور لامپ، نور آبی است که در طول موج ۴۶۰ نانومتر تولید میشود و سایر نورها تاثیر چندانی بر
درمان زردی نوزاد ندارد. ضروریست در هنگام استفاده از دستگاه زردی چشم‌ها و اندام تناسلی نوزاد
پوشانده شود تا آسیب نبیند.
